18. Wrzesień 2023 - 24. Wrzesień 2023
|
Poniedziałek 18. Wrzesień
|
-
Kartka z kalendarza
1916 – pod Sitowiczami na Wołyniu zginął, próbując ratować rannego Adama Koca, Aleksander Mirza-Sulkiewicz, wybitny działacz niepodległościowy pochodzenia tatarskiego, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, sierżant I Brygady Legionów.
1920 – wojska polskie wyparły bolszewików z Tarnopola, Równego, Złoczewa, Białego Kamienia i Olesna.
1939 – bitwa Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej pod Tomaszowem Lubelskim. Polski okręt podwodny ORP „Orzeł” uciekł z portu w Tallinie, gdzie był internowany przez Estończyków.
|
Wtorek 19. Wrzesień
|
-
Kartka z kalendarza
1863 – w Warszawie miał miejsce nieudany zamach na rosyjskiego namiestnika Królestwa Polskiego gen. Fiodora Berga, zorganizowany przez naczelnika wojskowego Warszawy, członka Rządu Narodowego Powstania Styczniowego Ignacego Chmieleńskiego. W odwecie Rosjanie splądrowali Pałac Zamoyskich na Nowym Świecie, skąd przeprowadzona była próba zamachu bombowego, wyrzucając m.in. na bruk fortepian należący niegdyś do Fryderyka Chopina, co uwiecznił w przejmującym wierszu Cyprian Kamil Norwid.
1939 – zakończyły się walki o Kępę Oksywską. W bitwie nad Bzurą zginął w walce gen. Stanisław Grzmot–Skotnicki (ur. 13 stycznia 1894 r.), ułan patrolu „Beliny” w sierpniu 1914 r., kawalerzysta, m.in. dowódca Nowogródzkiej i Pomorskiej Brygady Kawalerii, najmłodszy generał WP.
|
Środa 20. Wrzesień
|
-
Kartka z kalendarza
1916 – Józef Piłsudski otrzymał od austriackich władz wojskowych dymisję z Legionów Polskich, które na mocy patentu cesarza Franciszka Józefa I miały zostać przekształcone w dwudywizyjny Polski Korpus Posiłkowy. Oficerowie i żołnierze I Brygady napisali w odezwie kolportowanej w szeregach Legionów: My żołnierze – nie politycy. Nie mieliśmy rządu, ale mieliśmy Komendanta Głównego. Ufamy mu bez granic. On jest dla nas uosobieniem sprawy polskiej. Człowiek ze stali, bez skazy i lęku, zapatrzony w jeden cel – odbudowę niepodległości Polski, dążący do niej z nieubłaganym uporem i zaciętością. (...) Dla niej tworzył z nas, bez środków materialnych, wojsko polskie. Dla niej stanął na czele wojska. Dla niej wydobył z siebie pierwszorzędne talenty wojskowe. Ducha swego niezłomnego przelewał w każdego z nas, kto się z nim zetknął. Kto z nas padł w boju, padł z wiarą, że ofiara jego krwi nie stracona dla Polski, póki Komendant Główny na czele wojska. Komendant wie, co robi.
1920 – ciężkimi walkami w okolicach Grodna rozpoczęła się, trwająca do 28 września, Bitwa nad Niemnem, która ostatecznie przesądziła o zwycięstwie Polski nad bolszewicką Rosją.
1924 – powołanie Korpusu Ochrony Pogranicza - elitarnej jednostki chroniącej wschodniej granicy Polski.
1939 – wojsko i ludność cywilna rozpoczęły bohaterską obronę Grodna wobec ofensywy Armii Czerwonej.
1939 – w Krakowie powołano Tajną Organizację Wojskową pod nazwą „Związek Orła Białego” (Organizacja Orła Białego), pod dowództwem płk. Kazimierza Pluty-Czachowskiego, która była konspiracyjną kontynuacją przedwojennego Związku Strzeleckiego. W czerwcu 1940 r. OOB podporządkowała się Związkowi Walki Zbrojnej.
1942 – powołano do życia Narodowe Siły Zbrojne (NSZ).
|
Czwartek 21. Wrzesień
|
-
Kartka z kalendarza
1914 – rozwiązany został Legion Wschodni , a część jego żołnierzy w sile pułku dowodzonego przez Józefa Hallera, została włączona do Legionu Zachodniego, dając początek 3. Pułkowi Piechoty Legionów Polskich. Stał się on zalążkiem późniejszej II Brygady Legionów.
1939 – zdobycie Grodna i Kowla przez Armię Czerwoną.
|
Piątek 22. Wrzesień
|
-
Kartka z kalendarza
1919 – oddziały polskie wyparły bolszewików z Połocka.
1939 – zwycięska bitwa 101 pułku ułanów z sowieckimi oddziałami pancernymi pod Kłodziowcami. Miała miejsce kapitulacja Lwowa. Wbrew ustaleniom między dowództwem polskim a Sowietami, około dwóch tysięcy oficerów polskich zostało internowanych. W Brześciu nad Bugiem odbyła się „defilada zwycięstwa” oddziałów Wehrmachtu i Armii Czerwonej.
1953 – ogłoszono wyrok w procesie pokazowym ordynariusza kieleckiego bp. Czesława Kaczmarka, aresztowanego przez komunistów 8 stycznia 1951 r. Hierarcha został skazany na 12 lat więzienia za kolaborację z Niemcami, usiłowanie obalenia ustroju PRL i propagandę na rzecz waszyngtońsko-watykańskich mocodawców. Biskup zwolniony został w 1955 r. Zmarł 26 sierpnia 1963 r. i pochowany został w podziemiach Katedry Kieleckiej.
|
Sobota 23. Wrzesień
|
-
Kartka z kalendarza
1922 – Sejm RP podjął uchwałę o budowie portu w Gdyni, jednej z najważniejszych inwestycji przemysłowych II RP. Wobec trudności swobodnego korzystania z portu w Wolnym Mieście Gdańsku władze RP postanowiły wybudować niezależny port, dający możliwość nieskrępowanego niczym dostępu do morza.
1939 – Polskie Radio nadało ostatnie przemówienie Prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.
1944 – zakończenie walk powstańczych na Czerniakowie.
1976 – w Warszawie powstał Komitet Obrony Robotników, mający na celu niesienie pomocy robotnikom represjonowanym po protestach w Radomiu, Ursusie i Płocku. Na czele KOR stanęli: Jacek Kuroń, Antoni Macierewicz, ks. Jan Zieja, Piotr Naimski, Wojciech Ziembiński, Zofia i Zbigniew Romaszewscy oraz Adam Michnik.
|
Niedziela 24. Wrzesień
|
-
Kartka z kalendarza
1939 – miał miejsce jeden z najbrutalniejszych niemieckich ataków lotniczych i artyleryjskich na Warszawę: spłonął m.in. Pałac Krasińskich, Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych, filtry i elektrownia miejska.
1941 – Rząd RP na Uchodźstwie ogłosił deklarację o przystąpieniu Polski do Karty Atlantyckiej.
|