Drugi dzień uroczystości obchodów 73. rocznicy wyzwolenia Bredy współorganizowanych przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych rozpoczął się Mszą św. w języku polskim odprawioną w kościele pw. św. Wawrzyńca w Bredzie. Wziął w niej udział Szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk. Następnie odbyła się uroczystość na Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym w Ginneken.

 

Z ogromną przyjemnością przyłączam się do święta wolności, jakim jest kolejna rocznica wyzwolenia Bredy. Wydarzenie czasu okrutnej wojny przywołuje jasną stronę ludzkiej natury, gdyż radość z odzyskanej wolności łączyła się tu z wyrazami szczerej wdzięczności wobec wyzwolicieli. Generał Stanisław Maczek tak opisuje w swoich wspomnieniach moment wyzwolenia:

„Istny karnawał – ulice zapchane wiwatującymi mieszkańcami, kwiaty i festony, a wystawy sklepów oblepione napisami w języku polskim: „Dziękujemy Wam Polacy”. Entuzjazm osiąga swój szczyt, gdy wprowadziłem do ratusza dawnego burmistrza […], który ukrywał się tak długo przed Niemcami.”

 

Miasto tworzą ludzie, ale tworzy je też zabudowa. Architektura Bredy jest wyjątkowo piękna. Gdy podziwiamy zabytki Bredy, gdy chłoniemy atmosferę tego wspaniałego miasta, to z jeszcze większą mocą podziwiamy człowieka, który to miasto uchronił przed zniszczeniem. Breda uniknęła losu wielu europejskich miast, zrujnowanych w trakcie działań wojennych, często zrównanych z ziemią. Istotą działań generała Maczka było ocalenie miasta i to się w pełni udało. Generał Stanisław Maczek na swoim wojennym szlaku odniósł wiele chwalebnych zwycięstw, ale jego życzeniem było spocząć w Bredzie, wśród żołnierzy 1. Dywizji Pancernej, poległych w trakcie walk. Tu pozostał sercem.

 

W polskiej tradycji cmentarze są miejscem szczególnym. Mówi się u nas, że Ojczyzna to ziemia i groby. Dlatego ten skrawek niderlandzkiej ziemi jest dla nas zarazem skrawkiem Polski, której generał Maczek po wojnie nie zobaczył już nigdy. Dowódca 1. Dywizji Pancernej powiadał, że żołnierz polski walczy o wolność wszystkich narodów, ale umiera tylko dla Polski. Polska krew, która wsiąkła w niderlandzką ziemię, wydała swój późny plon w postaci wolności uzyskanej czterdzieści pięć lat po wojnie. My, Polacy czekaliśmy na tę wolność, karmiąc się pamięcią o bohaterach II wojny światowej. Wierność tej pamięci sprawiła, że zachowaliśmy tożsamość i duchową niezależność, dowiedliśmy jej w czasach solidarnościowej rewolucji.

 

Dziś, wolni spadkobiercy idei, za którą krew przelewali żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, świętujemy rocznicę wyzwolenia wraz z wolnymi mieszkańcami Bredy. Zawsze czujemy się tu jak u siebie, za co gospodarzom gorąco dziękuję. Cieszę się, że jak zawsze są z nami weterani 1. Dywizji Pancernej – nasi bohaterowie, którymi szczycimy się przed światem. Tu, w Bredzie udowodniliście, że żywa w naszej tradycji „walka za wolność waszą i naszą” nie była i nie jest pustym hasłem.

 

Chwała Bohaterom! Cześć pamięci Poległych! – powiedział Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.

 

Na Cmentarzu w Ginneken odczytano Apel Poległych i oddano salwę honorową. Złożone zostały kwiaty.

 

Ostatnim punktem obchodów 73. rocznicy wyzwolenia Bredy przez Żołnierzy 1. Polskiej Dywizji Pancernej była uroczystość na największym w Holandii Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym Ettensebaan w Bredzie. Pochowany jest tu gen. Stanisław Maczek i ponad 160 jego podkomendnych.

 

Tutaj na honorowym cmentarzu wojskowym Ettensebann upamiętniamy wielkie znaczenie żołnierzy z 1. Polskiej Dywizji Pancernej, którzy pod dowództwem gen. Maczka walczyli o przyszłość Bredy. Nie przestawajmy czerpać nauki z tej straszliwej wojny i ofiary, jaką złożyli ci polscy mężczyźni, których tu pochowano. Mężczyźni, którzy przywrócili wolność mieszkańcom Bredy powiedział burmistrz Bredy Paul Depla.

 

W trakcie uroczystości na wniosek ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza pięć osób "w uznaniu zasług położonych w dziedzinie popularyzacji dziejów i tradycji Wojska Polskiego na arenie międzynarodowej" zostało odznaczonych Medalami Wojska Polskiego. Złoty Medal Wojska Polskiego otrzymał ks. Sławomir Klim z Polskiej Parafii w Bredzie. Srebrnym Medalem Wojska Polskiego zostali odznaczeni: Bolesław Mieczysław Henryk Krzeszewski, Władysław Jacobus Maria Salewicz, Stanisław Wilhelmus Szamrowicz, Bożena Rijnbout-Sawicka.

 

Uczestnicy uroczystości złożyli wieńce przed pomnikiem upamiętniającym poległych Żołnierzy 1. Polskiej Dywizji Pancernej oraz na grobie gen. Stanisława Maczka.

 

nr 11 (407) listopad 2024

listopad