Z okazji 75. rocznicy podpisania 30 lipca 1941 układu Sikorski-Majski i podpisania 14 sierpnia 1941 oficjalnej umowy wojskowej między rządem Rzeczpospolitej Polskiej na Obczyźnie a rządem ZSRR w Muzeum Wojska Polskiego została otwarta nowa wystawa czasowa „Na nieludzkiej ziemi….Armia Polska w ZSRR 1941-1942”. Współorganizatorem wystawy dotyczącej losów tych, którzy na mocy powyższych porozumień tworzyli armię generała Władysława Andersa, jest Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, a Honorowym Patronatem objął ją Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej prof. dr hab. Wojciech Fałkowski.

Uroczystość otwarcia wystawy odbyła się 11 sierpnia 2016 roku, w rocznicę urodzin gen. Władysława Andersa, a symboliczną wstęgę przecięli wspólnie córka generała Anna Maria Anders, obecnie minister w Kancelarii Premiera RP, podsekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej prof. Wojciech Fałkowski, p.o. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz Dyrektor Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie prof. Zbigniew Wawer.

Ta wystawa pokazuje, że Polacy są narodem niezwyciężonym i niezwykle dumnym, który potrafi powstać z każdego poniżenia. Bo takim poniżeniem były te dwa lata tułaczki po nieludzkiej ziemi Z tego poniżenia powstali, stali się niezwykle dzielną armią, niezwykle chwaloną przez aliantów, podziwianą również przez wrogów, armią niezwyciężoną, która dawała wolność zachodniej Europie, a która niestety w wyniku dyktatów jałtańskich nie mogła powrócić do Polski. W odróżnieniu od pokolenia legionistów Józefa Piłsudskiego, wiedzieli, jaka jest niepodległość i jak pachnie wolność. Ale była to armia złożona z ludzi, którzy doświadczyli piekła na ziemi – wynędzniałych i zesłanych przez sowiecką Rosję w głąb nieludzkiej ziemi, którym zostało tylko serce i dusza polska. Ci wyniszczeni zsyłką i katorżniczą pracą ludzie mieli tak niewzruszoną wiarę w niepodległość, że zaciągnęli się do wojska marząc, że czynem orężnym przywrócą Polsce upragnioną wolność i niepodległość – mówił podczas otwarcia wystawy p.o. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.

Eksponaty i zdjęcia prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów: Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Katyńskiego – oddziału Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy oraz zbiorów prywatnych.

Pierwszy raz w Warszawie zostanie zaprezentowany sztandar 8. Dywizji Piechoty, który nie został wręczony żołnierzom. Dywizja ewakuowała się do Iranu na przełomie marca i kwietnia 1942 roku. Sztandar był przechowywany w USA w rodzinie generała Rakowskiego, dowódcy tej formacji, i przekazany do zbiorów Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy. Na wystawie zaprezentowane zostaną także osobiste pamiątki pochodzące ze zbiorów rodzinnych pracowników Muzeum Wojska Polskiego, których dziadkowie, wujowie dostali się do niewoli sowieckiej i służyli w Armii Polskiej w ZSRR, a później wielu z nich przeszło cały szlak bojowy 2 Korpusu Polskiego.

Druga część wystawy obejmuje zabytki i dokumenty dotyczące tworzenia Armii, osobiste pamiątki żołnierzy z tego okresu, pobytu żołnierzy na terenie Rosji, jak również ewakuacji do Iranu z marca 1942 i sierpnia 1942 roku.