25 listopada br. szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk moderował debatę poświęconą Kazimierzowi Plucie - Czachowskiemu ps. Kuczaba, płk. Wojska Polskiego, żołnierzowi I Brygady i jednemu z czołowych przywódców Związku Strzeleckiego, więźniowi bezpieki oraz organizatorowi nurtu niepodległościowego, który w czasach PRL był poddany trwającej 24 lata inwigilacji.

 

Przyczynkiem do spotkania stała się książka autorstwa Mirosława Lewandowskiego „Kazimierz Pluta-Czachowski „Kuczaba”. Działalność polityczna w latach 1956 – 1979 w świetle zachowanych materiałów SB”.
W dyskusji udział wziął autor publikacji oraz przedstawiciel wydawcy dr Andrzej Anusz, członek rady programowej Instytutu NN im. Andrzeja Ostoja Owsianego, który pełni także funkcję wiceprzewodniczącego Rady ds. Działaczy Opozycji Antykomunistycznej i Osób Represjonowanych przy szefie UdSKiOR.
 
 Mówimy o postaci nieprzeciętnej, bo to nie tylko legionista, uczestnik walk o niepodległość. To nie tylko jeden z czołowych przywódców Związku Strzeleckiego w okresie międzywojennym, ale to także oficer i szef Oddziału 5 Komendy Głównej AK i wreszcie jeden z czołowych organizatorów nurtu niepodległościowego w okresie powojennym, a także więzień łagrów sowieckich i kazamatów bezpieki. Postać niewątpliwie zasługująca na biografię. Zatem z wielką radością, również jako historyk tę pozycję przyjmuję  mówił o dwutomowej monografii Jan Józef Kasprzyk.
 
W trakcie debaty podkreślano rolę pułkownika Kazimierza Pluty-Czachowskiego i środowiska piłsudczyków w powstaniu struktur Armii Krajowej oraz powojennego podziemia niepodległościowego. Wspominano o wielkim autorytecie jakim się cieszył w latach 60. i 70. wśród opozycji.
Zdaniem prelegentów Jego siła wewnętrzna i godność mogą być inspiracją dla młodego pokolenia. W trakcie spotkania przypomniano także treść epitafium na nagrobku pułkownika, która brzmi: Ukochałem Cię moja udręczona Ojczyzno i z tą miłością idę do nieba.
 
 Dziękuję za tę książkę, która na zawsze wprowadzi do krwiobiegu polskiej historii postać Kazimierza Pluty- Czachowskiego  podsumował minister Kasprzyk.

Kazimierz Pluta-Czachowski ps. Kuczaba (1898-1979) W młodości był członkiem „Zarzewia” i Polskich Drużyn Strzeleckich. W sierpniu 1914 r. wstąpił do I Brygady Legionów. Po „kryzysie przysięgowym” został internowany w obozie w Szczypiornie. Po zwolnieniu z obozu w grudniu 1917 r. został zastępcą komendanta Obwodu Miechów Polskiej Organizacji Wojskowej, a następnie komendantem Obwodu Słomniki oraz dowódcą lotnych oddziałów bojowych w podokręgu Miechów. W 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Pełnił służbę w 25. Pułku Piechoty w Piotrkowie. W latach 1926-28 był słuchaczem Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego otrzymał przydział do 7. Dywizji Piechoty na stanowisko oficera sztabu. W 1929 r. został komendantem Łódzkiego Związku Strzeleckiego i oficerem do prac przysposobienia wojskowego. W latach 1932-34 był szefem sztabu i zastępcą komendanta głównego Związku Strzeleckiego. W 1936 r. został szefem Oddziału Wyszkolenia w dowództwie Korpusu Ochrony Pogranicza. We wrześniu 1939 r. był szefem sztabu 18. Dywizji Piechoty w składzie Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”, dowodzonej przez pułkownika Stefana Kosseckiego. Od 13 września dowodził improwizowaną grupą bojową, po czym przedostał się do Krakowa podejmując działalność konspiracyjną w Organizacji Orła Białego a następnie Związku Walki Zbrojnej, gdzie jako szef Oddziału V-O odpowiadał za łączność odgrywając kluczową rolę w tworzeniu i rozbudowywaniu łączności technicznej oraz odbiorze zrzutów ludzi, sprzętu, poczty i pieniędzy. Następnie został zastępcą szefa sztabu Komendy Głównej ZWZ-AK. W czasie okupacji używał nazwisk: Kazimierz Borkowski i Władysław Rusinek. Pierwszym z nich firmował aż do 1944 r. przedsiębiorstwo „Konstrukcje żelazne - Borkowski i Spółka” z centralą w Warszawie przy ulicy Nowogrodzkiej 42. Firma ta wraz ze swoimi filiami zajmowała się społeczną akcją samopomocy, wykonując również zlecenia Komendy Głównej ZWZ-AK w kwestiach wywiadowczych i transportowych w kraju oraz poza jego granicami. Ciężko ranny 4 września 1944 r. podczas bombardowania gmachu PKO, do końca powstania warszawskiego leczył się w szpitalu przy ul. Lwowskiej. Opuścił stolicę wraz z ludnością cywilną z zamiarem kontynuowania działalności konspiracyjnej. Ostatecznie dostał się jednak do obozu w Pruszkowie, następnie do obozu w Braunschweig skąd skierowany został na roboty przymusowe do Wendeffen niedaleko Wolfenbüttel. W grudniu 1944 r. został zwolniony ze względu na zły stan zdrowia. Wrócił do kraju, gdzie szybko nawiązał kontakt z Komendą Główną AK w Częstochowie. W styczniu 1945 r. aresztowany przez NKWD do grudnia 1945 r. był internowany w Kazachstanie. Po powrocie do Warszawy prowadził wspólnie z płk. Janem Mazurkiewiczem i płk. Janem Gorazdowskim „Bazar Krajowy” przy ul. Nowogrodzkiej. Aresztowany 13 stycznia 1949 r., wyrokiem Rejonowego Sądu Wojskowego w Warszawie z 7 grudnia 1953 r. skazany na 15 lat więzienia. W 1956 r. uwolniony i zrehabilitowany. Po rehabilitacji nie podjął już pracy zawodowej, ze względu na pogarszający się stan zdrowia. Od 1967 r. przebywał na rencie dla zasłużonych. W latach 70. był kierownikiem Komisji Historycznej 18. Dywizji Piechoty, która m.in. wnioskowała o przyznanie Orderu Złotego Krzyża Virtuti Militari (IV klasy) dla swego byłego dowódcy, wówczas już generała brygady Stefana Kosseckiego. W ostatnich latach życia, uczestniczył w Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela.


 

nr 2 (398) 2024 luty

 

202402