Jadwiga Zarugiewiczowa i Bronisława Widt – obie straciły synów w walce o wolną i niepodległą Polskę. W 1925 roku wskazały trumnę z ciałem bezimiennego obrońcy Lwowa, który spoczął w Grobie Nieznanego Żołnierza na pl. Piłsudskiego w Warszawie. W dzień Matki oddaliśmy hołd Im, a także symbolicznie wszystkim matkom, których dzieci oddały życie za Ojczyznę.

We wtorek, 26 maja br., Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk wraz z Ambasadorem Armenii w Polsce Ashotem Galoyanem, Wicemarszałek Sejmu RP Małgorzatą Gosiewską, Dowódcą Garnizonu Warszawa gen. dyw. Robertem Głąbem oraz przedstawicielami środowisk kultywujących pamięć o polskich Ormianach złożył kwiaty pod znajdującą się na fasadzie budynku Garnizonu Warszawa tablicą upamiętniającą Jadwigę Zarugiewiczową i jej syna Konstantego. Wieniec złożono również na grobach obu kobiet (J. Zarugiewiczowej i B. Widt), które kilka lat temu spoczęły na warszawskich Cmentarzach Powązkowskich.

Szef UdSKiOR podkreślił niebagatelną rolę Matek-Polek w odzyskaniu przez Polskę niepodległości po latach zaborów:
– Polski nie było na mapach Europy i świata, ale przetrwała ona w sercach dzięki matkom i wychowaniu domowemu. To matki, które, często narażając własne zdrowie czy życie, pamiętały o tym, by ich dzieci przetrwały i kształtowały kolejne pokolenia, dzięki którym jesteśmy wolni – zauważył.

– Modląc się przy grobie Jadwigi Zarugiewiczowej, dziękując, że urodziła syna, który walczył o niepodległość, dziękujemy wszystkim matkom, które tak wspaniale wychowały swoje dzieci. Dzięki ich ofierze Polska jest dziś wolna – powiedział Jan Józef Kasprzyk.

--

Kiedy zapadła decyzja o utworzeniu w Warszawie Grobu Nieznanego Żołnierza i ekshumacji zwłok bezimiennego żołnierza z Cmentarza Obrońców Lwowa, Jadwiga Zarugiewiczowa i Bronisława Widt zostały powołane do Komisji Ekshumacyjnej. 29 października 1925 roku w obecności komisji Zarugiewiczowa dokonała wyboru trumny z wydobytymi na cmentarzu zwłokami Nieznanego Obrońcy Lwowa. Po otwarciu trumny okazało się, że wybór padł na żołnierza bez szarży, z maciejówką (w pozostałych dwóch trumnach znajdowały się zwłoki sierżanta i kaprala). Był to znak, że wybrano ochotnika, bowiem żołnierze regularnego wojska nosili rogatywki. Lekarz dokonujący oględzin orzekł, że pochowany miał przestrzeloną głowę oraz nogę. Były to przesłanki pozwalające uznać, iż poległ na polu chwały, oddając życie za Ojczyznę. Ustalono, iż był w wieku około 14 lat.

Wybrane zwłoki Bohatera przewieziono ze Lwowa do Warszawy 2 listopada 1925 r. Trumna została złożona na lawecie armatniej zaprzężonej w szóstkę koni. Kondukt żałobny prowadziła orkiestra oraz 30. Pułk Piechoty. Za trumną szli przedstawiciele rządu i wojska. Trasa z dworca kolejowego wiodła Alejami Jerozolimskimi, Nowym Światem i Krakowskim Przedmieściem przez Plac Zamkowy do Katedry św. Jana. Tam odprawiono uroczyste nabożeństwo, podczas którego przy katafalku stanęła warta honorowa – cztery posterunki oficerskie.

Podczas uroczystego pogrzebu i złożenia prochów pod arkadami Pałacu Saskiego, zgodnie z programem uroczystości, kondukt żałobny, oprócz wojskowej asysty honorowej stanowiły pary: dwójka dzieci żołnierzy poległych w obronie Lwowa, dwie wdowy oraz dwie matki, których synowie zginęli w walkach o Lwów w czasie wojny polsko-bolszewickiej (Jadwiga Zarugiewiczowa i Bronisława Widt).

Jadwiga Zarugiewiczowa z domu Karczewska urodziła się w 1878 r. w rodzinie polskich Ormian. Jej najstarszy syn Konstanty zginął w 1920 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej w bitwie pod Zadwórzem, nazywanej „Polskimi Termopilami”. Pięć lat później matkę bohaterskiego obrońcy Lwowa poproszono o wskazanie trumny z bezimienną ofiarą walk, która miała zostać złożona w warszawskim Grobie Nieznanego Żołnierza. Jadwiga Zarugiewicz zmarła w Suwałkach w 1968 r. W roku 2016 decyzją prezydenta RP Andrzeja Dudy została pośmiertnie odznaczona Orderem Odrodzenia Polski i spoczęła na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Bronisława Widt z domu Drwęska urodziła się w 1877 r. Była żoną profesora Politechniki Lwowskiej. Jej starszy syn Jerzy (1898-1918) zginął z rąk Kozaków podczas walk o Lwów w czasie wojny polsko-ukraińskiej. Z kolei jej młodszy syn Włodzimierz (1900-1920) zginął, podobnie jak syn Jadwigi Zarugiewiczowej, w Zadwórzu podczas wojny z Rosją bolszewicką. W 1925 r. – wraz z Zarugiewiczową – wzięła udział w ceremonii złożenia szczątków bezimiennego bohatera w Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Bronisława Widt zmarła w 1949 r. i została pochowana na cmentarzu w Gliwicach. W 2018 r. jej szczątki spoczęły w rodzinnym grobowcu na warszawskich Powązkach.