21 sierpnia br. w Warszawie, Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych wraz ze Stołecznym Środowiskiem 1 Polskiej Dywizji Pancernej oraz Urzędem Dzielnicy Żoliborz m.st. Warszawy zorganizował obchody z okazji 80. rocznicy zwycięskiej bitwy w „kotle Falaise – Chambois”.

Uroczystość rozpoczęto od odśpiewania Hymnu Rzeczypospolitej Polskiej przy pochylonych sztandarach 10 Brygady Kawalerii Pancernej, Stołecznego Środowiska 1 PDPanc.oraz Stowarzyszenia Byłych Żołnierzy I Armii Francuskiej "Ren i Dunaj"

Powitanie uczestników obchodów rozpoczęto od pozdrowienia  nieobecnych żyjących żołnierzy dywizji:

• ppłk Janusza Gołuchowskiego – prezesa Stołecznego Środowiska 1 PDPanc.
• kpt Jana Brzeskiego – honorowego członka Stołecznego Środowiska, odznaczonego francuskim Orderem Legii Honorowej.

Serdecznie powitano wszystkich dostojnych gości przybyłych na uroczystość:

• Pana Michałą Syskę – reprezentującego  Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, pana Ministra Lecha Parella,
• Pana Ministra Stanisława Wziątka – Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej,
• Jego Ekscelencję Rica Van Droogenbroecka – Ambasadora Belgii,
• Panią Lucy Stepanyan – charge d’affaires Ambasady Francji,
• Pana mjr Sebastiana Marzin – zastępcą attache obrony Ambasady Francji,
• Group Captain – Chrisa Brown’a - attaché obrony Ambasady Wielkiej Brytanii,
• Pana Zbigniewa Czaplickiego – pełnomocnika Marszałka Województwa Mazowieckiego ds. Kombatantów,
• przedstawiciela Prezydenta m.st. Warszawy Rafała Trzaskowskiego,
• Panią Renatę Kozłowską – Burmistrza Dzielnicy Żoliborz m.st. Warszawy wraz z zastępcami:Tomaszem Mielcarzem i panią Joanną Kotkowską-Pyzel,

oraz delegacje jednostek wojskowych kultywujących tradycje polskich pancerniaków: 1. Warszawskiej Brygady Pancernej – ppłk Kamila Organistę, 10 Brygady Kawalerii Pancernej: - por Artura Wolaka, st. sierż. Macieja Kochela, sierż. Zbigniewa Gogola, Środowisko Żołnierzy Kobiet AK – Jeńców Stalagu VI C Oberlangen – reprezentowane przez Hannę Kanieską – córkę Anny Kowalskiej – powstańca warszawskiego i żołnierza 1 DPanc, członków Stowarzyszenia Rodzin 1.Polskiej Dywizji Pancernej: pana Tomasza Pawelczaka i panią Grażynę Orzeską – Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy 1 Armii Francuskiej, Panią Annę Pawłowską i panią Jolantę Hincz - dyrekcję Liceum Ogólnokształcącego Nr 94 im. generała Stanisława Maczka z Warszawy oraz przedstawicieli grupy rekonstrukcji historycznej, na czele z Panem Piotrem Plucińskim a także członków Stołecznego Środowiska 1. Polskiej Dywizji Pancernej.

Następnie wysłuchano archiwalne nagranie wystąpienia Generała Stanisława Maczka, wygłoszone na antenie „Radia BBC”, po którym list okolicznościowy odczytał reprezentujący Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, pan Michał Syska:

– Spotykamy się tutaj przed warszawskim pomnikiem Pierwszej Dywizji Pancernej Generała Stanisława Maczka, aby złożyć u jego stóp nasze wyrazy wdzięczności. To znak pamięci o żołnierzach, którzy zapisali jedną z najchwalebniejszych kart w dziejach polskiego Oręża. Generał był z pewnością dowódcą wybitnym w rozkazie dziennym czwartej Dywizji Piechoty z 28 listopada 1919 roku zachowała się następująca opinia wówczas jeszcze o kapitalnie Stanisławie Maczku: jego nazwisko będzie w historii polskiej złotymi zgłoskami wypisane.

Późniejszy zbieg zdarzeń i koleje życia dowódcy Pierwszej Dywizji Pancernej w pełni potwierdziły te słowa; generał zasłynął jako dowódca błyskotliwy i odpowiedzialny. Dzisiejszą ceremonią oddajemy hołd jemu i jego żołnierzom którzy 80 lat temu w decydującej bitwie o Normandię odnieśli wielki triumf rozpoczynając swój zwycięski marsz. To między innymi dzięki ich ofiarności i odwadze udało się pokonać Niemców; to między innymi dzięki ich waleczności kilka dni później alianci wkroczyli do Paryża, a do końca września Wojska Sprzymierzone wyzwoliły całą Francję.

Maczkowcy lądując w Normandii 1 sierpnia 1944 roku od samego początku mieli świadomość, że nie wykonywali tylko swojego żołnierskiego zadania; od września 1939 roku, idąc do pierwszej bitwy – mówił Generał Maczek będziecie żądali rachunku za całe 5 lat tej wojny; za Warszawę, za Kutno, za Westerplatte i za setki i tysiące bezbronnych ofiar, które zginęły z ręki zaborcy.

O to walczyli i za to ginęli – za Polskę i w rezultacie także za demokratyczną Europę – Europę, która pozwala stworzyć przestrzeń Wolności Narodowej i osobistej, zapewnia bezpieczeństwo i warunki do dobrego życia. W szeregach Pierwszej Dywizji Pancernej znalazło się doborowe grono żołnierzy wśród których byli weterani Września, kampanii francuskiej oraz ucieknierzy z Wehrmachtu: Polacy z Pomorza, Śląska czy Wielkopolski siłą wcieleni do niemieckiej armii. Chrzest bojowy Polacy potwierdzili wartość bojową tej formacji, która działając w bardzo trudnych warunkach utrzymała zajęte pozycje na Mont-Ormel i w innych miejscach. Warto podkreślić, że właśnie ofensywą normandzką polscy żołnierze zdobyli wysokie uznanie w dowództwie alianckim, po sukcesach we Francji. Polska dywizja wyzwalała u boku aliantów miasta Belgii i Holandii kończąc swój szlak bojowy zdobyciem bazy niemieckiej marynarki wojennej Wilhelmshaven  w maju 1945 roku – tam przyjęli niemiecką kapitulację odbierając rewanż za wrzesień 1939 roku i zburzoną Warszawę.

Szanowni państwo przy życiu jest zaledwie kilku żołnierzy Generała Maczka, ale pamięć o tej formacji trwa dlatego szczególnie serdecznie chciałbym dziś podziękować członkom Stołecznego Środowiska 1. Polskiej Dywizji Pancernej, że od ponad dwóch dekad jesteście strażnikami tej wspaniałej historii. Wasza praca i  nasza obecność tutaj niech będzie znakiem, że wysiłek ponoszony dla ojczyzny nie będzie nigdy zapomniany. Jesteśmy to winni nie tylko maczkowcom, ale także wszystkim innym obrońcom Polski niezależnie gdzie, kiedy i jak będą jej bronić – mówił zastępca Szefa UdSKiOR pan Michał Syska.

Przemówienia okolicznościowe wygłosili również: pan Minister Stanisław Wziątek – Podsekretarz Stanu w MON i pani Lucy Stepanyan – charge d’affaires Ambasady Francji.

Na zakończenie uroczystości delegacje złożyły wieńce i wiązanki kwiatów przed Pomnikiem I Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka w Warszawie oraz Kompania Reprezentacyjna Wojska Polskiego odegrała pieśń:"Śpij Kolego..."

-------

W dniu 21 sierpnia 1944 r. dywizja pod dowództwem gen. Maczka odegrała czołową rolę w uzyskaniu zwycięstwa sprzymierzonych w Normandii, zamykając w tym dniu lukę w kotle Falaise – Chambois.W ciągu sześciu dni toczonych bardzo ciężkich walk polska dywizja wytrzymała furię ataków 2 niemieckich korpusów SS. W ocenie historyków wojskowości, pośród bitew toczonych w Normandii żadne inne nie przedstawia takiego obrazu piekła, zniszczenia i śmierci jak to, które rozciąga się na północny-wschód od Chambois.

W rocznicę wydarzeń upamiętniono czyn bojowy polskich pancerniaków i przywołano pamięć bohaterów wojennych zmagań, w bitwie o Falaise i Chambois zwieńczone wspaniałym zwycięstwem dywizji, odniesionym na Mont - Ormel. Dalszy szlak i zwycięskie walki o Ypres Gandawę, Tielt na terenie Belgii, czy Axel, Bredę i Moerdijk na terenie Holandii.

Pancerny szlak dywizji do Polski to prawie 1400 poległych spoczywających na cmentarzach wojennych w Langannere, Bayeux, Lomme, Adegem, Oosterhout, Ginneken, Bredzie oraz w wielu innych miejscowościach na terenie Francji, Belgii, Holandii i Niemiec.

Pozostają też wspomnienia z walk dywizji związane z oswobodzeniem pod koniec wojny obozu jenieckiego Oberlangen i uwolnienia przebywających tam 1726 kobiet, żołnierzy AK - powstańców warszawskich.

Powojenne losy polskich pancerniaków, podkomendnych Gen. Stanisława Maczka stanowią po dziś wspaniałe karty żołnierskich losów i wielkiego umiłowania Ojczyzny, ludzkich postaw i wielu rozterek, samozaparcia, a nade wszystko wielkiej tęsknoty wolności. Po zakończonej wojnie pomimo odniesionego zwycięstwa, Generał Stanisław Maczek i Jego żołnierze długo musieli czekać, aby w powojennej Polsce sprawiedliwa stała się miara ich zasług.

Dumą żołnierzy Generała Stanisława Maczka jest dziedzictwo tradycji oraz więzi jakie łączą Koła i Środowiska krajowe i działające na terenie Francji, Belgii i Holandii z jednostkami 11. Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej w Żaganiu, a także ze szkołami i placówkami wychowawczymi na terenie kraju, noszącymi imię Generała, bądź 1. Polskiej Dywizji Pancernej.