2 października br., w Narodowy Dzień Pamięci Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy w Pruszkowie odbyły się coroczne obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc.

Tegoroczne uroczystości rozpoczęły się w samo południe ceremonią złożenia wiązanek kwiatów pod tablicą upamiętniającą więźniów obozu przejściowego Dulag 121 w Pruszkowie, żołnierzy Powstania Warszawskiego 1944 r. i ofiary cywilne na terenie cmentarza w Tworkach, a następnie pod – odsłoniętą w minionym roku – tablicą upamiętniającą więźniów obozu przejściowego Dulag 121, która znajduje się przy bramie głównej na Cmentarzu Żbikowskim w Pruszkowie.

Stamtąd obchody przeniosły się na teren byłego obozu Durchgangslager 121 pod pomnik „Tędy przeszła Warszawa”, gdzie polową Mszę świętą w intencji zmarłych i poległych więźniów obozu przejściowego Dulag 121 odprawili ks. prałat Marian Mikołajczyk i ks. kanonik Bogdan Przegaliński.

W dalszej części uroczystości odczytane zostały listy od marszałek Sejmu Elżbiety Witek, premiera Mateusza Morawieckiego, ministra kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Piotra Glińskiego oraz minister Rodziny i Polityki Specjalnej Marleny Maląg.

Głos zabrali także organizatorzy sobotniego wydarzenia, m.in. szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma, starosta Powiatu Pruszkowego Krzysztof Rymuza oraz prezydent Miasta Pruszkowa Paweł Makruch.

– Gromadząc się dziś przy tym krzyżu, przy tym pomniku, wspólnie dziękujemy powstańcom warszawskim i męczennikom Dulagu 121 za ich ofiarę, za to, że nie zabrakło im wtedy odwagi i dobrze pojętej dumy, że wrócili później do stolicy i odbudowali ją by później przekazać następnym pokoleniom tę najcenniejszą rzecz jaką jest niepodległa Polska – tymi słowami Bohaterom powstańczej Warszawy dziękował szef UdSKiOR.

W swoim wystąpieniu minister Kasprzyk podkreślił szczególny wymiar tegorocznych uroczystości: – Z ogromną radością przyjmujemy fakt, iż Ci którzy przeszli przez Dulag 121 doczekali się wreszcie sprawiedliwości dziejowej i stają się – tak, jak więźniowie innych obozów i miejsc kaźni – od dnia dzisiejszego podopiecznymi Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Przez wiele lat starania czynione przez byłych więźniów tego obozu przejściowego i przez Panią Dyrektor Muzeum Małgorzatę Bojanowską pozostawały bez echa. Szczęśliwie złożyło się, iż wspólnymi siłami – przy ogromnym wsparciu IPN – udało się uczynić męczenników tego miejsca podopiecznymi Urzędu, którym mam zaszczyt kierować.

– Przy okazji dzisiejszej rocznicy zakończenia walk w Warszawie odzywają się – podobnie jak i 1 sierpnia – głosy „czy było warto?”. Czy było warto bić się o wolność mając przed oczyma te wszystkie zbrodnie, których dopuścili się Niemcy na ludności cywilnej? Ci, którzy takie pytania, Ci, którzy podważają sens powstańczej walki chyba zupełnie nie rozumieją tamtego pokolenia. Pokolenia, które podjęło decyzję o wybuchu powstania i pokolenia, które tę walkę prowadziło. To było bowiem pokolenie, dla którego niepodległość własnej Ojczyzny i stolicy była ważniejsza niż własne zdrowie i życie. To pokolenie wiedziało dobrze, że nie może podjąć innej decyzji, że jest to naturalna konsekwencja tego, co uczyniliśmy jako naród i państwo 82 lata temu we wrześniu 1939 roku kiedy jako pierwszy naród na świecie powiedzieliśmy stanowcze „NIE” dwóm największym totalitaryzmom XX wieku – dwóm państwom odpowiedzialnym za wybuch II wojny światowej – niemieckiej III Rzeszy i sowieckiej Rosji. To co stało się w sierpniu i wrześniu 1944 roku było kolejnym w dziejach wołaniem narodu polskiego do wolnego świata o prawo do wolności. Tak należy patrzeć na powstanie warszawskie i ofiarę Warszawy – bronił decyzji o wybuchu powstania warszawskiego Jan Józef Kasprzyk.

Za wieloletnią pracę na rzecz przywrócenia pamięci o ofiarach niemieckiego obozu przejściowego w Pruszkowie szef UdSKiOR odznaczył również tego dnia medalem „Pro Patria” dyrektor Muzeum Dulag 121 Małgorzatę Bojanowską.

Uroczystości zakończyły się odczytaniem apelu pamięci oraz złożeniem wieńców i kwiatów pod pomnikiem „Tędy przeszła Warszawa”.