19 lipca 2020 r w miejscowości Giby na Suwalszczyźnie odbyły się uroczystości upamiętniające 75. rocznicę Obławy Augustowskiej – największej, niewyjaśnionej zbrodni popełnionej na Polakach po II wojnie światowej, przeprowadzonej w Puszczy Augustowskiej przez siły sowieckie, wspierane przez polskich komunistów. Do dziś nie udało się ustalić miejsca spoczynku ofiar.

Obchody rozpoczęły się Mszą świętą przed miejscowym kościołem pw. św. Anny, której przewodniczył i homilię wygłosił ks. bp. pomocniczy Adrian Galbas, ordynariusz diecezji ełckiej. Po Eucharystii odprawionej w intencji ofiar nastąpił przemarsz na Wzgórze Krzyży – miejsca poświęconego pamięci zamordowanych podczas Obławy, na którym znajdują się symboliczne mogiły ofiar.

W uroczystości udział wzięli przedstawiciele władz, samorządowcy, rodziny ofiar, weterani, służby mundurowe oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy. Słowo do zgromadzonych skierował m.in. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda. List odczytał zastępca szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego Dariusz Gwizdała.

Stajemy pod krzyżem na „Gibiańskiej Golgocie” z bólem, z poczuciem strasznej dziejowej krzywdy i niesprawiedliwości. Zaświadczamy, że zawsze będziemy pamiętać o Ofiarach Obławy Augustowskiej. Nigdy nie ustaniemy w odkrywaniu całej prawdy, w ustalaniu wszystkich okoliczności tej zbrodni oraz w działaniach na rzecz upamiętnienia miejsc pochówku zamordowanych. Do dzisiaj bliscy Ofiar nie wiedzą, gdzie spoczywają prochy tych, których bezpowrotnie utracili, nie wiedzą, gdzie mogliby zapalić znicz pamięci dla swych ukochanych – zaznaczył Prezydent, dodając: Pragnę zapewnić, że Rzeczpospolita będzie konsekwentnie dążyć do ustalenia historycznych faktów i nieustannie starać się, aby ciągle jeszcze istniejąca zasłona kłamstw, matactw i milczenia została ostatecznie zerwan

Głos zabrali również m.in. ministrowie: Dariusz Piontkowski – Minister Edukacji Narodowej oraz Jarosław Zieliński – Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji, a także przedstawiciele samorządów. Modlitwę poprowadził ks. prał. Stanisław Wysocki, naoczny świadek wydarzeń sprzed 75 lat, prezes Związku Ofiar Obławy Augustowskiej 1945 w Augustowie. Następnie delegacje złożyły wieńce i zapaliły znicze pod krzyżem upamiętniającym ofiary Obławy. W imieniu minister Rodziny. Pracy i Polityki Społecznej Marleny Maląg wieniec złożył dyrektor Gabinetu Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Wojciech Lesiak.

Organizatorami obchodów były Gmina Giby, parafia rzymskokatolicka w Gibach, Instytut Pamięci Narodowej, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej objął uroczystości rocznicowe patronatem honorowym.

---
Obława Augustowska to największa po II wojnie światowej akcja pacyfikacyjna, przeprowadzona na żołnierzach podziemia niepodległościowego przez siły sowieckie, wspierane przez polskich komunistów. Celem tej operacji było rozbicie oddziałów partyzanckich operujących na pograniczu polsko-litewskim – w Puszczy Augustowskiej i na terenach do niej przyległych. Została przeprowadzona przez oddziały Armii Czerwonej, siłami 50. Armii 3. Frontu Białoruskiego oraz 62. Dywizji Wojsk Wewnętrznych NKWD. W operacji brali udział również funkcjonariusze lokalnych struktur Urzędu Bezpieczeństwa i milicji, ich tajni współpracownicy oraz dwie kompanie 1. Praskiego Pułku Piechoty WP.

Podczas obławy zatrzymano 7049 osób, z których po przesłuchaniu (tzw. filtracji) 5115 zostało wypuszczonych. 592 Polaków nigdy nie wróciło do domów – zostali zamordowani i pochowani w nieznanym miejscu. Do dziś nie udało się ustalić miejsca spoczynku ofiar tej zbrodni.

Obława Augustowska jest uznawana za największą niewyjaśnioną zbrodnię popełnioną na Polakach po II wojnie światowej.